بررسی ساختار تفضیل در استنباط نظام اخلاقی از گزاره های دینی

نویسندگان

محمد عالم زاده نوری

چکیده

اگر در میان منابع دینی به دنبال کشف نظام ارزش های اخلاقی بوده و بخواهیم مراتب خوب و بد را به دست آوریم؛ یعنی خوب را از خوب تر و بد را از بدتر تمیز دهیم، لاجرم به سراغ مفاهیمی از قبیل افعل تفضیل خواهیم رفت. در نگاه نخست انتظار داریم که این مفهوم تنها دارای یک مصداق باشد، اما برخلاف انتظار اولیه، در آیات و روایات، مصادیق مختلف و متنوعی برای آن بیان شده است! مفسران در تفسیر این آیات و جمع میان ادله چند پیشنهاد ارائه کرده اند: نسخ دلیل متقدم، نفی تکثر بدوی موضوع، اثبات تکثر موضوع بدون ادعای تساوی، اثبات تکثر موضوع و ادعای تساوی آنها، محدود گرفتن دایره تفاضل (نفی تفضیل مطلق و نسبیت تفضیل)، نفی مطلق تفضیل و حمل بر مبالغه. در این نوشتار به بررسی این احتمالات پرداخته و با استقرای موارد استعمال این صیغه، به این نتیجه می رسیم که اصالة العموم یا اصالة الاطلاق در صیغة تفضیل جاری نمی شود، بلکه درباره این صیغه، اصالة التقیید حاکم است؛ مگر دلیلی بر نفی آن داشته باشیم.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی ساختار تفضیل در استنباط نظام اخلاقی از گزاره‌های دینی

اگر در میان منابع دینی به دنبال کشف نظام ارزش‌های اخلاقی بوده و بخواهیم مراتب خوب و بد را به دست آوریم؛ یعنی خوب را از خوب‌تر و بد را از بدتر تمیز دهیم، لاجرم به سراغ مفاهیمی از قبیل افعل تفضیل خواهیم رفت. در نگاه نخست انتظار داریم که این مفهوم تنها دارای یک مصداق باشد، اما برخلاف انتظار اولیه، در آیات و روایات، مصادیق مختلف و متنوعی برای آن بیان شده است! مفسران در تفسیر این آیات و جمع میان ادل...

متن کامل

روش استنباط گزاره های سیاسی از ساختار سوره های قرآن

روش ساختاری، سبک جدیدی در تفسیر قرآن است. بر اساس این روش هر سوره دارای یک غرض اصلی (موضوع محوری) است و تمامی آیات و مباحث مطرح شده در سوره به صورت منطقی و فصل بندی شده به آن غرض مرتبط می شوند. نویسنده معتقد است اگر از این زاویه به مطالعه سوره هایی که موضوع اصلی آنها یکی از مباحث سیاسی است بپردازیم، می توانیم گزاره های سیاسی جدیدی را از قرآن کشف کنیم؛ گزاره هایی که به طور معمول از بررسی و مطالع...

متن کامل

روش استنباط گزاره های علمی از ساختار سوره ها (مطالعه موردی اصول همگرایی جامعه دینی در ساختار سوره آل عمران)

یکی از پیامدهای کشف اهداف و ساختار سوره های قرآن راهیابی به گزاره های جدید علمی است، روش مطالعه ساختاری سوره ها، مدل جدیدی از مطالعه علمی قرآنی است که تا کنون کمتر مورد توجه واقع شده است. این نوشتار با بر شمردن روش های استنباط گزاره های علمی از قرآن کریم، به تشریح و تبیین روش ساختاری پرداخته است. در ادامه، کارآیی این روش در عمل با مطالعه موردی اصول همگرایی دینی در ساختار سوره آل عمران نشان داده...

متن کامل

روش استنباط گزاره‌های علمی از ساختار سوره‌ها (مطالعه موردی اصول همگرایی جامعه دینی در ساختار سوره آل عمران)

یکی از پیامدهای کشف اهداف و ساختار سوره‌های قرآن راهیابی به گزاره‌های جدید علمی است، روش مطالعه ساختاری سوره‌ها، مدل جدیدی از مطالعه علمی قرآنی است که تا کنون کمتر مورد توجه واقع شده است. این نوشتار با بر شمردن روش‌های استنباط گزاره‌های علمی از قرآن کریم، به تشریح و تبیین روش ساختاری پرداخته است. در ادامه، کارآیی این روش در عمل با مطالعه موردی اصول همگرایی دینی در ساختار سوره آل عمران نشان داد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهش های قرآنی

ناشر: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی

ISSN 2251-9815

دوره 18

شماره 69 2012

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023